Valtraining

Door Janneke Jansen, September 2018

Ben jij ook wel eens van je paard gevallen? Dat kan ontzettend ongelukkig uitpakken en voor pijn en blessures zorgen. Buiten de kans op fysiek letsel krijgt ook je zelfvertrouwen een flinke deuk. Hierdoor kun je spanning krijgen voor of tijdens het paardrijden. Een val van je paard is niet altijd te voorkomen, maar je kunt wel leren hoe je veiliger kunt vallen. Zo wordt de kans op blessures en letsel kleiner en krijgt je zelfvertrouwen weer een boost. In Deze blog vertel ik je meer over de kansen dat je van je paard valt, valtraining, de voordelen voor jou als ruiter en wat basisregels om veilig te vallen.

Vallen in cijfers

Vrijwel iedere ruiter heeft wel eens een keer onbedoeld in het zand gehapt. Het is jou vast ook wel eens overkomen. In veel gevallen blijft de schade beperkt tot de schrik. Gelukkig maar! Maar soms is dit niet het geval en moet de ruiter naar het ziekenhuis. De volgende cijfers zijn verkregen via Veiligheid.nl:

Paardrijden is een risicovolle sport, waar toch relatief weinig blessures voorkomen. Dat lijkt vreemd, maar uit cijfers uit 2012 blijkt dat er per 1000 rij-uren maar 1,2 blessures ontstaan. Toch is een groot gedeelte van die blessures ernstig en moet behandeld worden door een arts. Bijna de helft van de ruiters met een blessure zoekt medische hulp. Meer dan tweederde van die blessures ontstaan naar aanleiding van een val.

De meeste blessures komen voor aan de armen, hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld breuken. 19% van het letsel komt voor aan de romp, waaronder ook de wervelkolom valt. Dit is een groot gedeelte. Bij 10% van de gevallen ruiters is er sprake van hoofdletsel. Gemiddeld overlijd er één ruiter per jaar naar aanleiding van een val van een paard. Vaak is dit het gevolg van schedel en/of hersenletsel. Zo’n cap op je hoofd is dus erg belangrijk!

De paardensport staat op de vierde plaats bij de oorzaken van letsel die binnenkomen bij de spoed eisende hulp (SEH) (zie afbeelding hiernaast). Na een aanmelding bij de SEH moeten paardensporters drie keer vaker opgenomen worden in het ziekenhuis dan andere geblesseerde sporters. De meeste ruiters vallen tijdens het werken in de bak, maar de gevolgen van een val op buitenrit zijn vaak ernstiger.

De meeste ruiters dragen gelukkig beschermende kleding, waardoor de kans op letsel wat beperkt wordt. Toch rijden 1 op de 5 ruiters nog steeds zonder cap. Één op de twaalf ruiters gebruikt een bodyprotector. Dit verkleind de kans op blessures aan de romp en rug. Opmerkelijk is dat 10% van de gevallen ruiters aangeeft dat hun eigen rijvaardigheid de oorzaak was van de val. Een onderdeel van de basisvaardigheden die ruiters horen de ontwikkelen is valtraining. Deze training wordt op steeds meer plaatsen in Nederland gegeven.

Waarom is goed leren vallen zo belangrijk

Zoals uit de cijfers blijkt is paardrijden een risicovolle sport en loop je kans op ernstig letsel wanneer je op een paard stapt. Dat belet ons natuurlijk niet om onze favoriete hobby uit te blijven oefenen. Maar je kan er wel voor zorgen dat je de risico’s bij het paardrijden zo veel mogelijk beperkt.

Een bodyprotector beschermt rug wanneer je onverhoopt toch van je paard valt. Verder zijn er ook nog een heleboel andere uitvindingen die de risico’s helpen verminderen, zoals bijvoorbeeld een airbagvest.

De meeste ruiters nemen echter genoegen met de bescherming van hun hoofd, door middel van een cap.

Deze simpele bescherming van je schedel laat echter een groot gedeelte van je lijf ongemoeid. De meeste blessures bij het paardrijden komen voor aan armen en romp en die zijn niet beschermd. Een goede valtechniek kan voorkomen dat je je botten breekt.

Goed vallen doe je niet vanzelf. Je moet echt leren wat je moet doen als je van je paard valt. Dit doe je het beste door te oefenen in situaties waarbij je niet echt valt. Je valt expres. Dit heeft een positief effect op je zelfvertrouwen; je wordt minder bang om te vallen.

De angst voor een val zorgt er vaak voor dat je juist de verkeerde dingen doet als het zover is. Wanneer je verkrampt trek je aan je spieren en gewrichten, waardoor de klap nog harder aankomt. Door het overwinnen van je valangst alleen, zal je automatisch al een betere valtechniek krijgen. Daarbij zit je ook nog eens met meer ontspanning op je paard en dit heeft weer een positief effect op jullie communicatie.

Hoe vaker je oefent, hoe beter je lichaam weet wat hij moet doen. Je brengt je ledematen al automatisch in de juiste positie en hoeft er niet meer over na te denken. Dat is maar goed ook, want bij een echte val heb je daar helemaal geen tijd voor.

Het loont daarom zeker om een valtraining te volgen. Ook het regelmatig blijven herhalen van de techniek vermindert de kans op blessures bij een val. Geef je daarom op voor een valtraining, ook wanneer je er al eens eentje hebt gevolgd.

Wat leer je bij een valtraining

Het voornaamste is misschien nog wel dat vallen geen pijn hoeft te doen. Wanneer je een goede valtechniek hebt, is er vaak niet eens een blauwe plek.

Een valtraining vind vaak plaats zonder paard. Je begint met oefenen op de grond. Dit is leuk en veilig, omdat je alles zelf in de hand hebt. Je wordt er wel een beetje vies van, want je rolt toch vaak over de grond. In dit geval is dat voor een goed doel en de wasmachine zorgt ervoor dat die rijbroek wel weer schoon wordt.

Tijdens de training werk je aan het verbeteren van je:

• Motoriek
• Balans
• Coördinatie
• Angst om te springen
• Angst om te vallen

Je leert wat er werkelijk gebeurt wanneer je valt. Je instinctieve reflexen zijn niet altijd de beste strategie. Je leert deze herkennen en eventueel overschrijven met nieuwe en betere bewegingspatronen.

Tijdens zo’n training val je veel en vaak. Om de juiste technieken te leren oefen je met ballen en soms op luchtkussens. Je trainer en medecursisten helpen je om gecontroleerd te vallen.

Je oefent het vallen in alle richtingen; achterover, opzij en voorover. Zo wordt je niet verrast door je paard en heb je op elke valrichting je valtechniek paraat. Zo hoef je jezelf niet persé op te vangen met je armen en leer je om door te rollen, zodat je niet abrupt stopt. Dit alles helpt de kans op letsel te verkleinen.

Door de goede valtechniek heel vaak te herhalen, wordt hij ingesleten in je brein. Wanneer je in een vergelijkbare situatie komt, wordt dat bewegingspatroon automatisch gestart. Dat is het doel van de valtraining; wanneer je door hebt dat je gaat vallen, beweegt je lijf automatisch met de goede valtechniek.

Basisregels bij een val

Er zijn een aantal dingen die je zeker moet doen wanneer je dan toch van je paard valt. Deze simpele basisregels helpen je al een heel eind op weg bij het verkleinen van de kans op blessures en verdere ongelukken na een val van je paard:

Natuurlijk hoop je dat je deze basisregels nooit echt nodig gaat hebben, maar het is beter om goed voorbereid te zijn. Geef je daarom nu op voor een valtraining.

Een valtraining volgen?

Valtrainingen worden op veel verschillende plaatsen gegeven. Je kunt terecht bij veel maneges, maar ze maken ook vaak onderdeel uit van een ruiterfitness programma of training. Wil jij ook veiliger leren vallen? Meld je dan aan voor een van onze trainingsdagen (klik)

Iedereen loopt kans om te vallen. Het maakt niet uit hoe oud of jong je bent. Hoeveel jaren je al in het zadel hebt gezeten. Hoeveel van die jaren je niet (meer) bent gevallen… Het kan nooit kwaad om het geheugen eens op te frissen.

Heb je al eens een valtraining gevolgd? Andere ruiters zijn vast benieuwd naar jouw ervaringen. Laat op Facebook een comment achter met daarin hèt belangrijkste wat je hebt geleerd op je valtraining.