Knieklachten bij het paardrijden

Door Janneke Jansen, Februari 2019

Veel ruiters krijgen er in hun leven wel eens mee te maken: knieklachten. Ben je net lekker aan het rijden, krijg je opeens steken rondom je kniegewricht. Heb je te lang gereden of is je paard gewoon te groot om op te stappen? Hoe ontstaan die klachten eigenlijk en wat kun je er aan doen? Werken die speciale beugels in dit geval nou echt? Daarover lees je meer in deze blog.

Waardoor ontstaan knieklachten bij het paardrijden?

Asymmetrie op het gewricht

Dr. James Warson legt in zijn boek “The Rider’s Pain Free Back” duidelijk uit waarom je als ruiter gemakkelijk knieklachten als gevolg van asymmetrie op het gewricht kunt ontwikkelen:

Je knieën zijn gemaakt om in één richting te bewegen, namelijk van voren naar achteren. Je kunt je knie strekken en buigen. In deze richting is de binnenzijde van het gewricht van voren gezien een rechte lijn.

Je knie is echter niet gemaakt om zijwaarts te bewegen of om te draaien, zoals veel van ons misschien wel eens hebben ondervonden.

Wanneer we paardrijden, drukken we het rechte kniegewricht tegen een rond oppervlakte, namelijk de ribbenkast van het paard. Hierdoor ontstaat een zijwaartse druk op het gewricht, iets waar deze structuren niet zo goed op berekend zijn.

Na enkele jaren zorgt deze druk ervoor dat het mediale collaterale ligament strakker en sterker wordt en het laterale ligament losser en zwakker wordt. Deze verstoring in de balans op het gewricht maakt dat het scheenbeen meer naar binnen komt te staan. Je krijgt dan een soort O-benen.

Wanneer de knie eenmaal begint te buigen, worden de krachten die op het gewricht drukken steeds sterker. Als je staat en loopt, drukt je gewicht asymmetrisch op je kniegewricht. De meeste druk komt op de binnenzijde van het scheenbeen terecht. Daardoor kan je klachten ontwikkelen aan je meniscus en krijg je gewrichtspijn. Uiteindelijk kan dit zelfs lijden tot artritis, oftewel gewrichtsontsteking. Na langere periode van ontstekingen in het gewricht ontstaat er vaak een wildgroei aan bot en zal de knie vervangen moeten worden door een kunstknie.

Druk onder de knieschijf

Door het dragen van strakke rijbroeken, een rijlaars die met de rand onder de knieschijf drukt of beugels die te kort zijn, kan er gemakkelijk teveel druk komen te staan op de pees die van de knieschijf naar het scheenbeen loopt.

Zo ontwikkel je na verloop van tijd een zogenaamde Jumper’s Knee. De peesaanhechting op het scheenbeen is dan chronisch geïrriteerd. Je krijgt dan een botvergroeiing op de aanhechtingsplaats van je scheenbeen.

Door de botvergroeiing zal je quadriceps, de spier aan de voorkant van je bovenbeen, nooit meer optimaal kunnen presteren. Dit levert problemen op bij het lichtrijden en springen.

Verkorte hamstrings

Ruiters hebben vaak last van verkorte hamstrings door het vele zitten in het zadel. De hamstrings zijn de spieren aan de achterzijde van je bovenbeen. Ze lopen van je zitbeenknobbels naar je onderbeen en kunnen daarmee de knie buigen en de heupen strekken.

Wanneer je hamstrings verkort zijn, trekken ze aan je heup- en kniegewrichten. Je beweegt dan minder soepel en het is lastig om de bewegingen van je paard op te vangen. Dit zorgt voor schokken op de gewrichten en banden en zorgt daarmee vaak voor pijn. Gelukkig is de oplossing simpel.

Houding en zit

Je houding en zit te paard spelen een centrale rol bij het belasten van je kniegewricht. Een kleine onbalans in je houding kan voor grote verschillen zorgen in de druk op het gewricht.

Die onbalans kan bijvoorbeeld ontstaan wanneer je onvoldoende kracht in je spieren hebt om je kniegewricht te stabiliseren. Denk dan aan bijvoorbeeld een zwakke quadriceps of hamstring. Doordat je spieren het gewricht niet voldoende stabiliseren, maakt deze teveel bewegingen, waardoor er slijtage van de structuren ontstaat. Dit zorgt vaak weer voor pijn.

Door het doen van oefeningen om je ruiterspieren te versterken, kun je dit probleem ondervangen. Dit helpt ook wanneer je juist teveel klemt met je benen. Ook het rijden met Franklin ballen onder de benen kan je hierbij helpen. 

Je kunt op veel plekken gerichte oefenprogramma’s volgen voor ruiters, zoals Ruiterfitness. Pilates en Yoga bieden ook voldoende aanvulling voor de fanatieke ruiter. De oefeningen zorgen vaak voldoende spierkracht, maar zijn ook gericht op het behouden van je flexibiliteit, wat weer kan helpen bij verkorte hamstrings.

Een verkeerde houding van je voet in de beugel heeft ook zijn effect op je knieën en heupen. Een aantal zitlessen kunnen je helpen om deze bewegingsgewoonte te doorbreken. In een latere blog lees je binnenkort meer over de juiste houding van je voet in de beugel.

Wat te doen bij knieklachten

Wanneer je pijn in knie(ën) ervaart bij het paardrijden, blijf er dan niet mee rondlopen. Vaak is er een simpele oplossing die snel verlichting kan bieden. Kijk eens naar de onderstaande suggesties:

1. Neem rust. Pijn is een teken dat je iets overbelast. Door te stoppen voordat het pijn gaat doen, provoceer je de ontsteking niet verder. Doe dus even wat rustiger aan tot de klachten verminderen.
2. Raadpleeg je huisarts. Wellicht is het noodzakelijk om wat ontstekingsremmers te nemen om zo de pijn sneller te verminderen. Je huisarts kan je de juiste medicijnen voorschrijven.
3. Let op je gewicht. Wanneer je te zwaar bent, belast je je knieën automatisch meer. Een gezond gewicht zorgt ervoor dat je gewrichten langer mee gaan.
4. Gebruik een brace of speciale beugel. Om de druk te verlichten op de binnenzijde van je knie kun je (samen met een expert) kijken of je baat hebt bij het gebruik van een kniebrace of speciale beugels. Over het gebruik van speciale beugels lees je later in deze blog meer.
5. Rek regelmatig je spieren. Elke ruiter zou wekelijks aandacht moeten besteden aan het oprekken van de spieren rondom de heupen en de knie. Verkorte en gespannen spieren zorgen voor minder bewegelijkheid. Door een paar minuten per dag verschillende oefeningen te doen, kun je een heleboel klachten verlichten.
6. Verleng je beugels. Een te veel gebogen knie vergroot de druk op de pees tussen je knieschijf en scheenbeen. Hierdoor kun je een zogenaamde Jumper’s knee ontwikkelen. Door de hoek te vergroten verligt je de druk op deze structuren. Bij lange ritten of wanneer je veel springt is het fijn om regelmatig een gaatje langer te zitten.

Speciale beugels

Vaak worden er speciale beugels aangeraden om knieklachten te helpen voorkomen of verminderen. Er zijn verschillende opties die verschillende effecten hebben. Zonder het hier over specifieke merken te hebben, neem ik de mogelijkheden met je door

Scheve beugelblokjes

Misschien wel de meest basic optie die toch vaak wordt aanbevolen zijn de scheve beugelblokjes. Bij correct gebruik zorgen deze beugelblokjes ervoor dat de druk op de binnenzijde van de knie verlicht wordt. De bewegingen naar opzij worden zo ook minder. Je kunt ze vinden in verschillende gradaties van schuinte, afhankelijk van wat bij jouw lichaamsbouw past.

In de praktijk zie je helaas veel onjuist gebruik. Op de foto kun je dat goed zien. Wanneer je de beugelblokjes op deze manier gebruikt werken ze juist averechts. De druk op de binnenzijde van de knie wordt zo juist groter.

Je hebt een bepaalde mate van lenigheid in je enkels en heupen nodig om goed om te kunnen gaan met deze blokjes. Daarbij is het essentieel dat je voldoende kracht en stabiliteit kunt maken met je bovenbenen. Ze zijn daarom ook niet voor iedereen even geschikt.

Flexibele beugels

Dit zijn beugels waarbij de voetsteun flexibel met de beugelophanging verbonden is. Dit zorgt voor een extra vering tussen het zadel en het steunvlak van de voet.

Doordat de beugels een deel van de beweging van je paard opvangen van onder uit (de rug blijft namelijk wel hetzelfde onder je bewegen), hoef je zelf minder te veren in de knie en enkel. Door de verminderde beweging, is de kans op overbelasting van de knie minder groot.

Gedraaide beugels

Beugels waarbij het ophangpunt haaks op de beugel staat verlichten de zijwaartse belasting van de knie aanzienlijk. Normaal gesproken drukt de buitenrand van de beugel de tenen extra naar binnen en wordt de draai gemaakt door de beugelriem. Hierdoor vergroot de druk op de buitenzijde van de enkel en de binnenzijde van de knie.

Doordat de beugelriemen bij deze beugel vlak tegen het paard aan liggen en de beugel daar haaks op, heb je die druk niet. Je hoeft niet constant te ‘vechten’ tegen je beugel die plat tegen je paard aan wilt liggen. Dit zorgt voor een heleboel minder spanning op de knieën en enkels van de ruiter.

Tot slot…

Knieklachten zijn niet altijd volledig te voorkomen, maar hopelijk heb je wel iets gehad aan de tips in deze blog. Wat voor hulpmiddelen of tips heb jij nog voor andere ruiters met knieklachten? Laat het mij en anderen weten in de comments op Facebook.